İ l d e k i K ü l t ü r e l K u r u l u ş l a r
Atatürk Kültür Merkezi
Sivas Kültür merkezi 6500 m2. kapalı alan üzerinde kurulmuş olarak 1987 yılında hizmete açılmıştır. Değişik amaçlı kullanım alanları bulunmaktadır. Bina içerisinde bale salonu, resim ve fotoğraf atölyesi, ses kayıt odaları , yemekhane ve misafirhane, bodrum katta ileriye dönük olarak çok amaçlı atölye olarak hazırlanmış mekanlar vardır.
Çok amaçlı salonu 620 kişilik olup, halen Türkiye'nin en akustik ve kullanışlı salonlarından birisi olarak gösterilmektedir. Sahne genişliği her türlü tiyatro, opera, bale gösterilerinin yapılabileceği mekan ve teknik donanıma sahiptir.
1992 yılında salona sinema perdesi ve film makinesi konularak periyodik sinema günleri başlatılmıştır.
Atatürk Kültür Merkezi Müdürlüğü'nce, her yıl değişik sanat dallarında halka açık ücretsiz kurslar düzenlenmektedir. Bunlar Türk Sanat Müziği, Halk Oyunları, Türk Halk Müziği, Tiyatro, Sivas El Sanatları, Kanun ve Ud Yapımı, İngilizce Dil Kursu gibi örneklerdir.
Kurslarımızda amaç gençlerin çeşitli sanat dallarında gelişimini sağlamak, sevdirmek, konservatuar çalışmaları için hazırlamak ve mümkün olabildiğince gençlerimizi kahve alışkanlığı gibi zarar verici alışkanlıklardan uzak tutabilmektir.
Faaliyete başladığından itibaren Sivas kültürüne önemli katkılarda bulunan Atatürk Kültür Merkezi, seyirci potansiyeli ve amatör çalışmalarıyla, Kültür Bakanlığı Kültür Merkezleri içerisinde önemli bir yere sahip bulunmaktadır. Sivas'ta yapılan kültürel faaliyetlerinde ana kaynağını oluşturmaktadır.
Kültür Merkezinin ismi 1993 yılında Atatürk Kültür merkezi Müdürlüğü olarak belirlenmiştir. Atatürk Kültür Merkezinde halen Kültür Merkezi Müdürlüğü, Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü, Devlet Türk Halk Müziği Korosu Müdürlüğü ve Devlet Tiyatrosu Müdürlüğü birlikte hizmet vermektedir.
Atatürk Kültür Merkezi Müdürlüğü'nde her yıl halka açık amatör kurslar düzenlemektedir. Bunlar Türk Halk Müziği, Türk Sanat Müziği, Halk Oyunları, Tiyatro, Sivas El Sanatları, Kanun ve Ud Yapımı, Çiçek Tanzim ve Deri İşlemeciliği gibi çeşitli dalları kapsamaktadır.
Devlet Güzel Sanatlar Galerisi
1980 yılında kurulmuştur. 1988 yılına kadar Ziyabey Kütüphanesinin ilk katında etkinliklerini sürdürdü. Bu tarihten itibaren de Atatürk Kültür Merkezi'ne taşındı.
Plastik sanatlar alanında öncelikle sergi, yan faaliyet alanı olarak konferans, açık oturum, film, dia gösterisi, atölye, kurs çalışmaları düzenleme yolu ile yaygın bir eğitim hizmeti vermek; halkın sanat, zevk ve kültürünü geliştirmek, bu alanda çalışanlarla amatör sanatçıları teşvik etmek ve desteklemek amaçlanmıştır.
Ayrıca bünyesinde mevcut sanat kütüphanesi, güzel sanatlarla ilgili geniş bilgiler içeren kitaplarla, ünlü sanatçıların tanıtıldığı sergi katalogları, dergiler, fotoğrafçılık, vitray, seramik, serigrafi, resim sanatı ve ansiklopediklerle mesai saatleri içerisinde halka hizmet vermektedir.
Kütüphaneler
Cumhuriyet döneminde açılan ilk kütüphane Divriği'de 1926 tarihinde Halkevi Kitaplığı olarak kurulmuştur. Daha sonra 1927'de kişisel gayretlerle Zara ve Gürün'de kitaplıklar açılmıştır.
1929 yılında Kongre Lisesi'nde kurulan kitaplık 1967'de Atatürk Kitaplığı adını almıştır. 1934'de İlköğretmen Okulu Kitaplığı, 1938'de Kız Sanat Enstitüsü Kitaplığı, 1939'da Erkek Sanat Enstitüsü Kitaplığı gibi okul kitaplıklarının açıldığı görülmektedir. 1948'de Hafik, 1949'da Kangal Kütüphaneleri açılmış diğer ilçe kütüphanelerinin çoğu ise il ve ilçe çocuk kütüphaneleri olarak kurulmuştur.
1967 yılında ilimizde İl Halk Kütüphanesi hizmet vermeye başlamış, 1969 yılında bünyesinde çocuk bölümü oluşturulmuştur.
İlimizdeki Kütüphaneler
Sivas merkezde 3'ü çocuk kütüphanesi olmak üzere 6 adet kütüphane mevcuttur. Bu kütüphaneler;
1. Numan Efendi Kütüphanesi : Sarı Hatipzadelerden (Sarısözen) Sivas Müftüsü Numan Efendi yaptırmıştır.
2. İl Halk Kütüphanesi : 1967 yılında 3 katlı olarak yapılmış olup, 1999 yılı sonu itibariyle 26.364 adet adet kitapla, 201.673 yetişkin, 25.089 çocuk olmak üzere toplam 226.762 okuyucu yararlanmıştır.
3. Ziyabey Kütüphanesi : Sivas eşrafından ve 1.Dönem milletvekili Mütevellioğlu Yusuf Ziya Bey (Başara) tarafından 38 yaşındayken 1908 yılında kendi şahsi gayretleriyle özel kütüphane olarak kurulmuştur. 13.3.1978 tarihinde Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu'nca eski eser olarak tescil edilen kütüphane binası küçük bir meblağ karşılığında Yusuf ziya Başara'nın varisleri tarafından 7.4.1980 tarihinde Kültür Bakanlığı'na devridilmiştir. 1981-1984 yılları arasında kütüphane binası yeniden restore edilerek 16.4.1985 tarihinde hizmete açılmıştır. 704 adet değerli el yazması kitabın da yer aldığı kütüphanede toplam 17.205 adet kitap mevcuttur.
4. Fevzipaşa Çocuk Kütüphanesi : 23.6.1957 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak 1.Çocuk Kütüphanesi adı altında Fevzipaşa İlkokulu'nun zemin katında hizmete açılmıştır. Halen Alibaba-Gökçebostan şube Kütüphanesi ile aynı binada hizmete devam etmektedir. 1999 yılı sonu itibariye 4.883 adet kitap bulunmaktadır.
5. Atatürk Çocuk Kütüphanesi : 1962 Yılında Bakanlığı'na bağlı olarak 2. Çocuk Kütüphanesi adı altında hizmete açılmış, 1973 yılında adı Atatürk Çocuk Kütüphanesi olarak değiştirilmiştir. Halen İl Halk Kütüphanesinin 1. katında hizmet vermektedir.
6. Dumlupınar Çocuk Kütüphanesi : 1966 yılında Kızılırmak İlkokulu'nda hizmete açılmış, 1971 yılında Dumlupınar İlkokulu'na taşınmıştır. Halen Ziyabey Kütüphanesi'nin 1. katında hizmetine devam etmektedir. Kütüphanede 6.056 adet kitap bulunmaktadır.
Ayrıca; Sivas'ın 16 ilçesinin tamamında ve 7 beldesinde halk kütüphanesi mevcuttur.
Sivas Devlet Türk Halk Müziği Korosu
Sivas Türk Halk Müziği Korosu 15.11.1990 tarihinde faaliyete geçmiştir. Atatürk Kültür Merkezinde çalışmalarını yürüten koroda 1 müdür, 2 Aşık, 28 ses sanatçısı, 12 saz sanatçısı, 1 idari şef ve 1 bekçi görev yapmaktadır.
Sivas Devlet Tiyatrosu
Sivas Devlet Tiyatrosu, 26 Kasım 1997 tarihinde Kültür Bakanı İstemihan TALAY, Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Prof.M.Bozkurt KURUÇ ve davetlilerin katılımı ile Ferdi MERTER'in yazıp yönettiği “Seviyorlardı Yaşamı” adlı oyunla Sivaslı seyircilere perdelerini açmıştır.
Sivas Devlet Tiyatrosu tiyatro çalışmalarını, kentin de dışına taşıyarak Kırşehir, Tokat, Erzincan, Aksaray'daki kültür şenliklerine katılmış, Cumhuriyet Üniversitesi Oda Tiyatrosunu kurarak üniversiteli gençleri tiyatro uğraşısı ve tiyatro sevgisi ile kaynaştırmıştır. Tokat ve Erzincan'da Sivas Devlet Tiyatrosu'na bağlı üçüncü ve dördüncü sahneleri açma çalışmaları devam etmektedir.
Sivas Müzeleri
Sivas'ta ilk müze 1923 yılında Mülki İdadi'de (Kongre Binası) açılmıştır. Kongre binasında Müze'nin gelişmesine imkan olmadığı anlaşılınca ildeki tarihi eserlerin değerlendirilmesi amacıyla müze 1927 yılında Gökmedrese'ye nakledilmiştir. Bu tarihten sonra müze sistemli bir şekilde ele alınmış ve eserlerden bir kısmı Ankara'ya nakledilmiş, bir kısmı da İnönü Müzesi'ne devredilmiştir. 1968 yılına kadar Gökmedrese'de görevini yürüten müze aynı yıl Buruciye Medresesi'ne taşınmıştır.
7. Cumhurbaşkanımız Kenan EVREN'in talimatlarıyla Kültür Bakanlığı'na tahsis edilen ve “Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi” olarak müzeye dönüştürülen Kongre Binası, 1984 yılında onarıma alınmış, teşhir ve tanzimi yapılarak 19 Aralık 1990 tarihinde ziyarete açılmıştır.
1. Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi :
Sivas Kongresi'nin toplandığı bina, Sivas Valisi Memduh Paşa tarafından 1892 yılında o zamanki adıyla “Mülki İdadi” daha sonra “Sultani” olarak hizmete açılmıştır. Binanın cephesi önceden Orduevi istikametinde iken 1930 yılında yapılan büyük onarımla yeni açılan İstasyon Caddesi istikametine çevrilmiş, bir de giriş kapısı yapılmıştır. 4 Eylül 1919'da Sivas Kongresi'nin toplandığı sırada “Sultani” olan mektep binası 1924 yılında “Sivas Lisesi” adını almıştır. 1981 yılına kadar okul olarak kullanılmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk ve Heyet-i Temsiliye'nin üç buçuk ay süre ile karargah olarak kullandıkları ve o tarihlerde Sultani olan binanın müsamere salonunda 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında Sivas Kongresi'nin oturumları yapılmıştır.
Tarihi Kongre Salonu ve Atatürk'e ait çalışma ve yatak odası, Kongre'nin yapıldığı günlerdeki hali ile muhafaza edilmektedir. Üst katta Sivas Kongresi öncesindeki olayların, Mustafa Kemal Atatürk'ün kongre hazırlığı ile ilgili tamimlerinin ve bildirilerinin sergilendiği salon, o zamanki muhaberenin temelini oluşturan telgraf odası, Sivas Kongresi ile ilgili oluşturan telgraf odası, Sivas Kongresi ile ilgili tutanakların yer aldığı salon, merkezi Sivas'ta kurulmuş olan Anadolu Kadınları Müdafa-i Vatan Cemiyeti'ne ait bildirileri ve haberleri içeren belgeler ile İrade-i Milliye Gazetesi'nin basıldığı matbaa ve gazeteye ait nüshaların sergilendiği salonlar mevcuttur.
Sivas Kongresi sırasında ve sonrasında Sivas'ta alınan tüm kararlara ait belgelerin; Cumhurbaşkanlığı Köşkü-Atatürk Özel Arşivi, Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih Komisyonu ve Ateşe Özel Arşivi, Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı arşivlerindeki asıllarından alınan örnekleri müzede sergilenmektedir.
Etnografya Bölümü
Binanın zemin katının tamamı Etnografya Bölümü olarak düzenlenmiştir.
Silahlar Seksiyonu
Osmanlı Dönemine ait barutlu tüfek, tabanca, kılıç, kama, zırh, miğfer, kalkan, ok, yay ve savaş aletlerinin diğer çeşitleri sergilenmektedir.
A.Turan Türkmenoğlu Odası (H.Beslen)
Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıklarına ait ruhsatlı koleksiyonunu müzemize bağışlayan Hacı Beslen Odası'nda; etnografik, sikke, hat sanatı levha ve yağlı boya eserler sergilenmektedir.
Kilim Koleksiyonu
Sivas ili sınırları içerisindeki camilerden toplanan kilim, seccade, zili örneklerinin yanı sıra 1180 tarihli Divriği Kale Camii'ye ait ahşap minber sergilenmektedir.
Sivas Baş Odası
Osmanlı dönemi Sivas Konaklarının Baş Odası, o günlerdeki sedir, sofra, tavan, şerbetlik, pencere örtüleri, minder, kırlent, ocak, duvar saati, ayna gibi eşyalar, mankenlerle desteklenerek canlı ve açık teşhir edilmekte diğer bir bölümde ise Divriği Ulu Cami ahşap eserleri sergilenmektedir.
Bakır Eserler
Osmanlı Dönemine ait sini, ibrik, kazan, matara, lenger, sahan, kevgir gibi bakır eşyaların yanında çeşme lüleleri, kantar, ağırlık ölçüleri, kapı tokmakları, şamdan, kilit gibi madeni eserler teşhir edilmektedir.
Tekke Eşyaları
Sivas'ta kapatılan tekkelerden toplanan sancak, şiş, teper, tespih, muin, zikir tespihleri, tef, zil gibi eserler sergilenmektedir.
Giysi – El İşlemeleri
Sivas ve yöresinin elbise, yağlık, cepken, seccade, havlu, bohçalar sergilenmektedir. Büyük salonda elbiselerin teşhiri, mankenlerin yardımı ile daha canlı hale getirilmiştir.
Gömme Vitrinler
Orta avluya açılan ve koridorda yer alan toplam on iki pencere vitrin hale getirilmiş olup, kahve takımları, gümüş takılar, yazma ve hat sanatı eserleri, gümüş eserler, cam ve porselenler, gaz lambaları sergilenmektedir.
Halı Seksiyonu
Binanın orta avlusu halı seksiyonu haline getirilmiştir. Sivas ili sınırları içerisindeki camilerden toplanan halılar ile resmi kurum ve kuruluşlardan toplanan Sivas Halıları tarihi kronoloji içerisinde sergilenmektedir.
Diğer Vitrin ve Eserler
Kongre binasını yaptıran Memduh Paşa'nın 1322 H. (1904) tarihinde Sivas'ta dokunan portre halısı ve binanın kitabesi koridorda sergilenmekte diğer vitrinlerde ise Gürün şalları ve madeni eserler bulunmaktadır.
2. Aşık Veysel Müzesi
Büyük Ozanımız Aşık Veysel'in evi 1979 yılında kamulaştırılmıştır. Onarımı yapılarak 1982 yılında müze olarak hizmete sunulmuştur. Müzede Aşık Veysel'in kişisel eşyaları, fotoğrafları ve şiirleri sergilenmektedir.
Akayların Konağı (Müze Ev)
Gökmedrese'nin güneydoğu yönünde yer alan Konak kamulaştırılmıştır ve 1992 yılında onarıma alınarak “Müze Ev” “Yaşayan Sivas Konağı” biçiminde teşhir ve tanzimi yapılacaktır.
4. İnönü Müzesi
Şehir merkezinde İnönü Mahallesindedir. Türkiye'nin 2.Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ'nün 1891-1897 yılları arasında orta öğrenimini Sivas'ta yaptığı sıralarda oturmuş olduğu tipik bir Sivas evidir. İki katlı ahşap yapının bir de bodrumu bulunmaktadır. Yapı kırma çatılı, oluklu, kiremit kaplıdır.
1945 yılında Sivas Belediyesi'nce satın alınarak İnönü Müzesi adı altında ziyarete açılan müzenin çocuk bahçesi olarak kullanılan büyük bir bahçesi vardır. Müzede; bölgenin tarihi değer taşıyan silah, bakır, küçük el sanatları, sikkeler ve İnönü'nün fotoğrafları ile evde kaldığı zaman kullandığı eşyalar, ayrıca Gürün şalları, üç etek elbiseler ve el işlemeli etnografik eserler sergilenmektedir.
4. İnönü Konağı (Müze)
Şehir merkezinde İnönü Mahallesindedir. Türkiye'nin 2.Cumhurbaşkanı İsmet İNÖNÜ'nün 1891-1897 yılları arasında orta öğrenimini Sivas'ta yaptığı sıralarda oturmuş olduğu tipik bir Sivas evidir. İki katlı ahşap yapının bir de bodrumu bulunmaktadır. Yapı kırma çatılı, oluklu, kiremit kaplıdır.
1945 yılında Sivas Belediyesi'nce satın alınarak İnönü Müzesi adı altında ziyarete açılan müzenin çocuk bahçesi olarak kullanılan büyük bir bahçesi vardır. Müzede; bölgenin tarihi değer taşıyan silah, bakır, küçük el sanatları, sikkeler ve İnönü'nün fotoğrafları ile evde kaldığı zaman kullandığı eşyalar, ayrıca Gürün şalları, üç etek elbiseler ve el işlemeli etnografik eserler sergilenmektedir. Konak (Müze) Sivas Valiliği, İl Özel İdaresince Sivas Belediyesi'nden 2000 yılı içerisinde satın ve devir alınarak restorasyonu tamamlanmıştır.